Een krachtige mentaliteit komt je niet aanwaaien

Niets is zo boeiend en uitdagend als het ontwikkelen van je mentale kracht, vindt Jan van Halst. Die fascinatie is hem goed van pas gekomen. Tijdens zijn voetbalcarrière én nu, als leiderschapscoach.

‘Op m’n 24e kreeg ik last van faalangst. Zo vrij en gefocust als ik door de week trainde, zo stijf van de spanning stond ik tijdens de wedstrijden. Bang om slecht te presteren, raakte ik in een kramp, waardoor mijn spieren na twintig minuten al verzuurd waren. Ik wist niet wat me overkwam. Mijn teamgenoten, trainers en fans bij FC Twente: iedereen kende me als die stoere, kale, hardwerkende middenvelder; dit paste totaal niet bij mij. Wat moest ik doen? Nu denk ik: waarom heb ik nooit tegen iemand gezegd dat ik dit probleem had en om hulp gevraagd? Maar topvoetbal was – toen nog meer dan nu – conservatief en macho, en ik durfde het niet toe te geven. Alle aandacht ging uit naar de lichaamsfitheid van het team; die moest tiptop getraind zijn. Maar je koppie? Daar was nauwelijks of geen aandacht voor, ook niet tussen spelers onderling.

“Alle aandacht ging uit naar de lichaamsfitheid van het team; die moest tiptop getraind zijn. Maar je koppie? Daar was nauwelijks of geen aandacht voor, ook niet tussen spelers onderling.” – Jan

Blij enthousiasme

‘Daarom ben ik op eigen houtje op zoek gegaan naar een oplossing. Ik las boeken over persoonlijke ontwikkeling en mentale gezondheid, verdiepte me in methodes om positief te denken en ontdekte bijvoorbeeld de kracht van visualiseren. Zo ben ik mezelf gaan aanleren om het blije enthousiasme dat ik tijdens trainingen had, over te brengen naar mijn zondagmiddagbeleving. Voor elke wedstrijd trok ik me in een kamertje terug en stelde me voor dat ik lekker plezier aan het maken was op het veld. Het gevoel dat die beelden losmaakten, nam ik vervolgens mee naar de wedstrijd. Hoe vaker ik dat deed, hoe beter het werkte. Zo verdween de faalangst steeds meer naar de achtergrond en kon ik weer ontspannen én gefocust wedstrijden spelen en optimaal presteren.’

Topfit

‘Sindsdien ben ik mijn mentale kracht altijd blijven trainen. En dat is me vaak van pas gekomen, bijvoorbeeld toen ik bij Ajax een seizoen op de bank belandde. Coach Co Adriaanse zag me niet staan en degradeerde me naar de zogenaamde “kleedkamer 2”. Oké, ik kan nu twee dingen doen, bedacht ik: ik kan boos en ontdaan de handdoek in de ring gooien en me helemaal niet meer inzetten. Of ik kan dichtbij mezelf blijven en met een grote glimlach keihard blijven trainen, zoals ik dat altijd gedaan heb. Ik besloot dat ik me het plezier in voetbal door niemand liet afnemen, en ben er, ondanks de teleurstelling en frustratie, voor blijven gaan. Ook al speelde ik niet in het eerste, ik was en bleef topfit. Dat zag Ronald Koeman, onze volgende coach, en wat deed hij? Hij haalde me meteen weer naar het eerste en ik heb daarna een superseizoen gehad, met zowel de landstitel als de KNVB-beker als resultaat. Dat was zo’n overwinning op mezelf!’

Vooruitkomen

Sinds ik ben gestopt met topvoetbal, train ik teams binnen het bedrijfsleven en zet ik graag mijn kennis en ervaring in om mensen beter te maken. Vaak neem ik ze letterlijk mee naar een voetbalclub; de dynamiek van de kleedkamer en het veld heeft namelijk zoveel parallellen met die op de werkvloer. Iets wat in al mijn sessies naar voren komt, is het belang van een sterke mentale conditie. Want net als in de topsport, willen mensen in het werk hun kwaliteiten benutten en vooruitkomen; dat zit nu eenmaal in onze aard. En echt, dan kun je nog zo getalenteerd en inhoudelijk bedreven zijn, een krachtige mentaliteit brengt je aanmerkelijk verder. Maar die komt je niet aanwaaien, zeg ik altijd; je kop is een spier die je moet trainen. Je moet jezelf willen kennen en uitdagen, en dat is een dynamisch proces van vallen, opstaan en vooruitkomen. En vooral ook: lol hebben. Want het is ook gewoon leuk om met je bovenkamer bezig te zijn, vind ik. Net als fysiek bewegen, stimuleert het om mentaal in ontwikkeling te blijven en sterker te worden. Als individu en als team.’

Jan Van Halst (1969) voetbalde bij FC Utrecht, FC Wageningen, FC Twente, Ajax en Fortuna Sittard. Sinds hij in 2003 bij Vitesse zijn carrière beëindigde, bekleedde hij verschillende commerciële functies. Tegenwoordig werkt hij als analist voor TV en runt hij samen met compagnon Bart Nijhuis coachingsbedrijf Van Baas naar Coach.

Credits:

Interview en tekst: Teus Lebbing
Fotografie: Malou van Breevoort